بررسی تأثیر مهارت های سواداطلاعاتی بر خودکارآمدی دانشجویان علوم پزشکی

مقدمه : جوامع امروز برای همراهی با تغییرات سریع اطلاعات، ساختارهای علمی –آموزشی خود را بهینه می نمایند و با تقویت زیر ساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات، افق تازه ای برای کسب دانش مادام العمر فراهم می نمایند. جوامع عصر اطلاعات نیاز به اطمینان دارند که یادگیران مستقل بتوانند، با مهارت های یادگیری مداوم تجهیز شوند. از این رو دانشکده های پزشکی بر کسب مهارت و دانش خود –رهبری در میان دانشجویان پزشکی به منظور یادگیری مادام العمر تأکید ویژه ای دارند. بیان مسیله: خودکارامدی از نظریه ی شناخت اجتماعی آلبرت بندورا، روان شناس مشهور مشتق شده است که به نقش باورها یا قضاوت های فرد به توانایی های خود در انجام وظایف و مسیولیت ها اشاره دارد. بدین ترتیب رفتار انسان تنها در کنترل محیط نیست بلکه فرایندهای شناختی نقش مهمی در رفتار آدمی دارند. خودکارآمدی بر سطح عملکرد افراد تأثیر می گذارد و عاملی مهم در شناخت دانش و مهارت و بینش افارد از خود می باشد، همچنین برسی ارتباط مهارت های سواد اطلاعاتی با خودکارآمدی ، کمک بسزایی به یادگیری مستقل و مادام العمر افراد می کند. از طرفی نیازهای متغیر حوزه ی علوم پزشکی و لزوم تقویت روحیه ی اعتماد به نفس برای مدیریت شرایط پیش بینی نشده و استفاده از داشته های حاصل از متون درسی و مهارت های بالینی کسب شده از اهمیت بالایی برخوردار است. (مانند مواجهه با بیمار بدحال و حفظ خونسردی برای انجام فرایند تشخیص و درمان). هدف : این پژوهش پیش بینی ارتباط مهارت های سواد اطلاعاتی با باورهای خودکارآمدی دانشجویان علوم پزشکی است، تا اثربخشی آموزش های ارایه شده در افزایش سواد اطلاعاتی و خودکارآمدی دانشجویان معین شود. روش تحقیق : پیشمایشی و نوع آن کاربردی بوده است. برای انجام این تحقیق از 301 دانشجوی پزشکی و پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی مشهد به روش انتخاب تصادفی و تکمیل پرسشنامه استفاده شده است و برای روایی محتوایی پرسشنامه از متخصصین نظرخواهی شد و اصلاحات مورد نظر آنها در پرسشنامه نهایی اعمال شد. برای سنجش پایایی سیوالات به وسیله ی پیش آزمون انجام شده بر روی نمونه ی تصادفی 38 نفره، پرسشنامه توزیع شد که ضریب آلفای کرانباخ (اعتبار پرسشنامه) 94/0 به دست آمد و ضریب آلفا برای کل حجم نمونه (301 نفر) 95/0 محاسبه شد. همچنین برای آزمون فرضیات و سیوالات پژوهش از آزمون t، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس (آنوا) استفاده شده است. یافته ها : با استفاده از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، توزیع نرمال داده های سواد اطلاعاتی و خودکارآمدی تایید شد. نتایج حاصل از توزیع فراوانی نمونه ها نشان داد 6/25 درصد مذکر و 8/73 درصد مونت بودند. همچنین دانشجویان پزشکی 5/57 درصد و دانشجویان پرستاری 5/42 درصد حجم نمونه را تشکیل داده بودند. با توجه به نتایج حاصل از آزمون t مشخص گردید. تفاوت معناداری میان جنسیت و رشته ی تحصیلی با خودکارآمدی حاصل از سواد اطلاعاتی دانشجویان وجود ندارد. تحلیل واریانس نشان داد تفاوت معناداری بین خودکارامدی حاصل از سواد اطلاعاتی در دانشجویان ورودی های مختلف وجود ندارد. (p-value=0/153>0/05) یافته های حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد ارتباط معناداری میان سن دانشجویان با باور خودکارآمدی حاصل از سواد اطلاعاتی وجود ندارد (p-value=0/152>0/05) ضریب همبستگی پیرسون میان متغیر سواد اطلاعاتی با خودکارآمدی به میزان 81/0 به دست آمد که ارتباط مستقیم و زیادی میان آنها وجود دارد. بحث و نتیجه گیری : بین مهارت های سواد اطلاعاتی دانشجویان با کسب خودکارآمدی آنها رابطه وجود دارد که این ارتباط وابسته به جنسیت، رشته ی تحصیلی، سال ورود به دانشگاه و سن دانشجو نیست. همچنین بین سطوح مهارت های سواد اطلاعاتی، توانایی تعیین دامنه ی اطلاعات و دسترسی به اطلاعات با باور خودکارآمدی دانشجویان رابطه وجود دارد. شناسایی و تقویت مولفه های باور خودکارآمدی، تغییر نظام آموزش پزشکی بر مبنای حل مسیله، آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی، تجارب یادگیری بر مبنای شواهد بالینی از شاخص های موثر بر خودکارآمدی حاصل از سواد اطلاعاتی دانشجویان علوم پزشکی است.